Φυσικά και δεν υπάρχει μεγαλύτερη αγάπη από αυτή που νιώθουν οι γονείς για τα παιδιά τους, όπως δεν υπάρχει γονιός που να μην πιστεύει -είτε το παραδέχεται είτε όχι- πως τα παιδιά του είναι τα καλύτερα του κόσμου! Υπάρχουν όμως και περιπτώσεις, που ακόμα και σε αυτό το πλαίσιο ένα παιδί μπορεί να νιώσει απόρριψη ακόμα και μέσα στην ίδια του την οικογένεια. Πότε συμβαίνει αυτό όμως και γιατί;
Η απόρριψη μπορεί να πάρει διάφορες «αόρατες» μορφές μέσα στην οικογένεια. Η αδιάφορη στάση, η επιθετικότητα, ο θυμός, οι μεγάλες προσδοκίες των γονιών από τα παιδιά τους είναι μερικές μορφές, μέσα από τις οποίες αυτά μπορεί να βιώσουν την αίσθηση της απόρριψης. Η αυστηρή αξιολόγηση του παιδιού στην οικογένεια επίσης, μπορεί να αποτελέσει ακόμα μια μορφή απόρριψης, που δεν είναι φανερή, αλλά καλύπτεται πίσω από το ενδιαφέρον και την προσοχή των γονιών. Με αυτόν τον τρόπο το παιδί μπορεί να νιώθει «εγκλωβισμένο» μέσα σε ένα συγκεκριμένο καλούπι και αν δεν καταφέρει να ανταπεξέλθει σε αυτά που περιμένουν από εκείνο, τότε να βιώνει πολύ δύσκολα και δυσάρεστα συναισθήματα. Από την άλλη πλευρά βέβαια, η ελλιπής φροντίδα δημιουργεί κενά στο πόσο σημαντικό αισθάνεται το παιδί για τους γονείς του και -κατ’ επέκταση- για τους ανθρώπους γύρω του. Και αυτή η αντίληψη καθορίζει τόσο την στάση του προς τον εαυτό του και προς την οικογένεια, όσο και την μετέπειτα στάση του απέναντι σε όσες σχέσεις διαμορφώσει.
Μπορεί να γίνεται άθελά τους και χωρίς φυσικά να το αντιλαμβάνονται, όμως η απόρριψη από οποιονδήποτε από τους δύο γονείς ή και από τους δύο, έχει τεράστια επίδραση στην προσωπικότητα του παιδιού, αλλά και στην συναισθηματική του εξέλιξη. Τα παιδιά που βιώνουν την απόρριψη έχουν την τάση να γίνονται πιο ανήσυχα και ανασφαλή, ενώ ο πόνος της απόρριψης συχνά παραμένει και στην ενήλικη ζωή, εμποδίζοντάς τα πολλές φορές να δημιουργούν σχέσεις εμπιστοσύνης με άλλους ανθρώπους. Ένα παιδί που έχει μάθει να το απορρίπτουν δυσκολεύεται να ενταχθεί σε μια παρέα, δεν θα επιδιώκει την συναναστροφή με ομάδες και άτομα, καθώς θα φοβάται το ενδεχόμενο να βιώσει και εκεί την απόρριψη. Θα περιορίζει τις επιλογές του σε χόμπι ή δραστηριότητες, θα δυσκολεύεται να διεκδικήσει κάτι που του αναλογεί και ενδεχομένως να δυσκολεύεται και συναισθηματικά μέσα στις σχέσεις του…
Σε ποιες περιπτώσεις ένας γονέας μπορεί να λειτουργεί απορριπτικά απέναντι στο παιδί του:
- Γονείς που έχουν μεγάλο βαθμό δυσκολίας να ελέγξουν και να διαχειριστούν το συναίσθημά τους.
- Γονείς οι οποίοι από το άγχος, το αδιέξοδο και από την απογοήτευσή που βιώνουν οι ίδιοι, δε μπορούν να είναι συναισθηματικά δίπλα στα παιδιά τους.
- Γονείς που αισθάνονται ανεπαρκείς ή και ενοχικοί ως προς τον ρόλο τους.
- Γονείς που είτε άμεσα, είτε έμμεσα επιζητούν από τα παιδιά τους να υιοθετούν εκείνα τον ρόλο του γονέα.
Μια τέτοια σχέση γονέα- παιδιού μπορεί να καλλιεργήσει στο παιδί:
- φοβισμένη και επιφυλακτική συμπεριφορά
- χαμηλή αυτοεκτίμηση
- έντονο θυμό ή και θλίψη
- χαμηλή σχολική επίδοση
- μεγάλη αίσθηση ανάγκης να γίνει αποδεχτό
- μια συνεχή προσπάθεια να κερδίσει την αγάπη ευχαριστώντας τους άλλους
- ενοχές
Αυτό που χρειάζεται το παιδί είναι να νιώσει την υποστήριξη μέσα από το ενδιαφέρον του γονιού προς εκείνο σε καθημερινή βάση, τόσο σε πρακτικό, όσο και σε συναισθηματικό επίπεδο. Έτσι μπορεί να καλλιεργηθεί μια σχέση με αμοιβαία εμπιστοσύνη και σεβασμό, στοιχεία τα οποία χρειάζεται το παιδί για την ψυχοκοινωνική του ανάπτυξη. Όταν οι γονείς εκφράζουν το ενδιαφέρον τους, τόσο με την τρυφερότητα και την αγάπη, όσο και με την θέσπιση κανόνων και ορίων, τότε το παιδί μπορεί να αναπτύξει μια ουσιαστική σχέση μαζί τους, ενώ παράλληλα θα νιώθει εμπιστοσύνη και ασφάλεια.
Keep in mind: Οι επιπτώσεις της απόρριψης μπορεί σε μερικά παιδιά να είναι πολύ έντονες και τα συμπτώματά τους μπορεί να τα αναγνωρίσει και το ίδιο το παιδί ή ακόμη και οι εκπαιδευτικοί στο σχολικό περιβάλλον. Ένας ειδικός μπορεί να βοηθήσει το παιδί να δομήσει μια πιο σταθερή κα υγιή εικόνα για τον εαυτό του, χωρίς αμφιβολίες και με περισσότερη αγάπη και φροντίδα προς το ίδιο αλλά και προς τις σχέσεις του.
