Το άγχος εμφανίζεται στη ζωή του ανθρώπου από τα πρώτα κιόλας χρόνια της ζωής του. Πολλές φορές για το παιδί είναι πολύ πιο έντονο αλλά και πολύ πιο δύσκολο να το αντιμετωπίσει, αφού για εκείνο είναι μια πρωτόγνωρη κατάσταση και δεν έχει αποκτήσει ακόμα τους απαραίτητους μηχανισμούς για να το διαχειριστεί.
Ένα επίπεδο του άγχους είναι λειτουργικό και δημιουργικό σε κάποιες περιπτώσεις, όταν όμως φτάσουμε στο σημείο να μην μπορούμε να το ελέγξουμε, τότε ο οργανισμός βρίσκεται σε μια διαρκή εγρήγορση και ανησυχία και δεν μπορεί να ηρεμήσει.
Αίτια εμφάνισης του άγχους:
Πρώτους μήνες: ανησυχία όταν δεν καλύπτονται οι βιολογικές του ανάγκες (τροφή, ύπνος, τρυφερότητα, και όταν αποχωρίζεται από την μαμά του”
Μεγαλώνοντας: εξωτερικοί, οικογενειακοί, προσωπικοί, κοινωνικοποίηση.
Οικογενειακοί παράγοντες
- Πίεση που μπορεί να υφίσταται.
- Να μην υποστηρίζουν οι γονείς συναισθηματικά το παιδί.
- Ο ερχομός νέου μωρού στην οικογένεια.
- Οι εντάσεις ή οι διαφωνίες μεταξύ των γονέων.
- Το διαζύγιο και η απομάκρυνση του ενός γονέα.
Ατομικοί παράγοντες
- Συνεσταλμένη συμπεριφορά.
- Η σχέση του με τους συνομηλίκους του.
- Η αρχή της εφηβείας ή οι αλλαγές στο σώμα.
Σχολικοί παράγοντες
- Η αρχή ή το τέλος του σχολείου.
- Η απόδοση στα μαθήματα.
- Η αποδοχή του από το κοινωνικό σύνολο της τάξης.
Πώς εκδηλώνεται το άγχος στα παιδιά
Το άγχος εκδηλώνεται με συμπτώματα σωματικά, ψυχολογικά, καθώς και με συμπτώματα συμπεριφοράς αλλά και με προβλήματα στις σχέσεις του με τους άλλους. Κάποια από τα συμπτώματα αυτά είναι:
Σωματικά συμπτώματα:
- Υπερβολικό κλάμα χωρίς πάντα να υπάρχει σοβαρή αιτία.
- Προβλήματα ύπνου (αϋπνία, εφιάλτες).
- Παράπονα για πόνους (κοιλιά – κεφάλι).
- Υπερκινητικότητα ή συνεχής κούραση.
Συμπτώματα συμπεριφοράς:
- Προσκόλληση στην μητέρα ή σε άλλο πρόσωπο.
- Φοβίες
- Εκρήξεις θυμού ή ξαφνικής οργής.
Προβλήματα στις σχέσεις του με τους άλλους:
- Απόσυρση ή αποφυγή της προσπάθειας για δημιουργία σχέσεων.
- Μη συμμετοχή σε ομαδικές δραστηριότητες.
Τι μπορείτε να κάνετε
- Προσπαθήστε να αναζητήσετε την αιτία που προκαλεί άγχος στο παιδί σας, αμέσως μόλις εντοπίσετε τα συμπτώματα.
Μόλις μάθετε το γιατί – θα φτάσετε και στο πως!
- Συνδέστε τα συμπτώματα με κάτι που μπορεί να συνέβη εκείνη την περίοδο
π.χ. μια μετακόμιση, η έναρξη του σχολείου κ.λ.π.
- Ο διάλογος με το παιδί είναι απαραίτητος.
Μόλις εντοπίσετε μια διαφορετική συμπεριφορά ρωτήστε το “γιατί το κάνει – τι νιώθει»
- Κάντε μια συζήτηση σε μορφή παιχνιδιού για τα συναισθήματα: αναπτύξετε τι νιώθουμε και πως ότι νιώθουμε έρχεται για κάποιο λόγο και πως όλα αυτά που νιώθουμε είναι φυσιολογικά (βοηθάει να ανακουφιστεί και να μην νιώθει άσχημα γ’ αυτό το δυσάρεστο συναίσθημα που έχει)
- Ενθαρρύνετέ το να εκφράσει κι εκείνο ελεύθερα τα συναισθήματά του. (προσοχή: όταν το κάνει , μην προσπαθήσετε να του μειώσετε την σοβαρότητα αυτό που σας παρουσιάζει). Να μιλάτε και για τα δύσκολα συναισθήματα (φόβο, ανασφάλεια, ντροπή, ζήλεια). Είναι πολύ σημαντικό να καταφέρετε να μάθετε στα παιδιά σας να αποδέχονται όλα τους τα συναισθήματα
Τι να θυμάστε
Μανούλες & Μπαμπάδες:
- Πολλές φορές το δικό μας άγχος επηρεάζει τα παιδιά. Όταν το άγχος και το στρες επικρατούν σε μια οικογένεια
Τα παιδιά έχουν μια τάση να ακολουθούν πολύ το συναίσθημά μας και να ταυτίζονται με αυτό
Όση προσπάθεια και να κάνουμε να καλύψουμε κάποιες δυσκολίες ή κάποια συναισθήματά μας από τα παιδιά, εκείνα έχουν ένα τρόπο να τα “πιάνουν”.
- Να θυμάστε πως το δικό σας πρότυπο είναι πολύ σημαντικό.
Και επειδή εσείς είστε το δικό του πρότυπο, διαχειριστείτε πρώτα εσείς ότι σας δυσκολεύει, τις δύσκολες στιγμές σας και ότι σας πιέζει, δείχνοντας το δρόμο και στο παιδί σας.
Βέβαια να γνωρίζετε πως είναι πολύ πιθανό όλα τα παιδιά να εμφανίσουν κάποια από τα παραπάνω συμπτώματα κάποια στιγμή. Αυτό που πρέπει να παρατηρήσετε είναι το χρονικό διάστημα που διήρκησαν και πόσο αρνητικές επιπτώσεις έχει στην καθημερινότητά του.
Αν δυσκολεύεστε, θα ήταν χρήσιμο να συμβουλευτείτε κάποιον ψυχολόγο.
Αγγελική Καβαλλιεράτου
Ψυχολόγος / Συστημική Οικογενειακή Ψυχοθεραπεύτρια
MSc Κλινική & Κοινοτική Ψυχολόγος
Μετ. Παιδοψυχολογίας & Ψυχολογίας Εφήβων
