Ως ενήλικες, ίσως ξεχνάμε καμιά φορά πόσο σπουδαίος παράγοντας είναι η κοινωνικοποίηση για την ανάπτυξη ενός παιδιού και ειδικά των παιδιών προσχολικής ηλικίας. Μέσα από κάθε μικρή ή μεγάλη αλληλεπίδραση με συνομηλίκους, ένα παιδί μαθαίνει να αντιλαμβάνεται τον εαυτό του σε σχέση με τους άλλους, συνειδητοποιεί και αναγνωρίζει τα συναισθήματά του αλλά και των γύρω του, πώς αισθάνεται για τον εαυτό του αλλά και για τους άλλους, και τοποθετεί τον εαυτό του μέσα στις σχέσεις του με τους φίλους ή τους συμμαθητές του. Επιπλέον, μέσα από την επαφή αυτή, μαθαίνει να μπαίνει στη θέση των άλλων, να καλλιεργεί την ενσυναίσθηση και να βρίσκει τρόπους επίλυσης και διαχείρισης των όποιων προβλημάτων. Εξαιτίας των περιορισμών που προκλήθηκαν λόγω της πανδημίας, γονείς και παιδαγωγοί εκφράζουν συχνά την ανησυχία τους για τις αρνητικές επιπτώσεις στην κοινωνικοποίηση των παιδιών και ιδιαίτερα εκείνων που ήδη αντιμετώπιζαν δυσκολίες. Ο ρόλος της οικογένειας είναι και εδώ καθοριστικός, επισημαίνει η ψυχολόγος Αγγελική Καβαλλιεράτου, και εξηγεί…
Parents as role models
Η οικογένεια, ως το πιο σημαντικό πλαίσιο μάθησης, ανάπτυξης και εξέλιξης των παιδιών, έχει πρωταγωνιστικό ρόλο στην ανάπτυξη της κοινωνικοποίησής τους. Από τον τρόπο που αλληλεπιδρούν τα μέλη μιας οικογένειας, που συμπεριφέρονται και δίνουν χώρο στην επικοινωνία και στην έκφραση μεταξύ τους, δημιουργείται μια δομή για την ανάπτυξη των δεξιοτήτων αυτών και στο ίδιο το παιδί. Είναι, άλλωστε, γνωστό πως τα παιδιά αναπτύσσουν και εξελίσσουν τον εαυτό τους μέσα από τα μάτια των γονέων τους, έτσι, είναι πολύ σύνηθες να εξελίσσουν κομμάτια τα οποία ενθαρρύνει η οικογένεια, ενώ παράλληλα να αντιμετωπίζουν δυσκολίες που μπορεί να έχουν και οι γονείς. Για παράδειγμα, σε μια οικογένεια που οι γονείς δεν έχουν πολλές κοινωνικές επαφές, φίλους, ή και συγγενείς που να βρίσκονται συχνά, εκεί ενδέχεται τα παιδιά της οικογένειας να αντιμετωπίσουν μία επιπλέον δυσκολία, με το σχολικό περιβάλλον να είναι ο μοναδικός χώρος κοινωνικοποίησης και αλληλεπίδρασης για εκείνα.
Socializing εξ απαλών ονύχων
Μην ξεχνάμε πως από μικρή ηλικία τα παιδιά διακατέχονται από έντονη συστολή, που σημαίνει πως τότε είναι που χρειάζονται μεγαλύτερη ενθάρρυνση. Φροντίζοντας από νωρίς οι γονείς και σε καθημερινή βάση να περνούν χρόνο ποιοτικό με τα παιδιά τους, να παίζουν, να πηγαίνουν βόλτες σε πάρκα και παιδικές χαρές, να δημιουργούν κοινές εμπειρίες και να διασκεδάζουν, τα βοηθούν να νιώσουν σίγουρα ώστε να κάνουν το επόμενο βήμα. Εξίσου σημαντικό είναι οι γονείς να ενθαρρύνουν το παιδί να βλέπει τους φίλους του και εκτός σχολείου, κανονίζοντας play dates, αλλά και να συμμετέχει σε δραστηριότητες. Βλέποντας την κλίση του, βοηθώντας το να εντοπίσει τα ενδιαφέροντά του, αυτά που του αρέσουν και το ευχαριστούν, μπορούν να επιλέξουν μαζί κάποιο άθλημα ή χόμπι, που θα είναι δημιουργικό αλλά και θα το φέρει σε επαφή με συνομηλίκους του.
Friends for ever!
Η φιλία παίζει σπουδαίο ρόλο στη ζωή μικρών και μεγάλων, και αυτό είναι ακόμα ένα μάθημα που μπορούν να περάσουν οι γονείς στα παιδιά, δίνοντας οι ίδιοι το παράδειγμα και επιδιώκοντας να κρατούν ζωντανούς τους φιλικούς τους δεσμούς. Μέσα από τις φιλίες που αναπτύσσει ένα παιδί, καλλιεργεί την ενσυναίσθηση, την ομαδικότητα, την αίσθηση του ανήκειν, αλλά παράλληλα αναπτύσσει και την αυτοπεποίθησή του. Αυτό επηρεάζει κατ’ επέκταση την εικόνα που σχηματίζει το ίδιο για τον εαυτό του αλλά και την ποιότητα των σχέσεων που θα δημιουργεί.
Be open-minded and keep in mind
Τόσο οι γονείς όσο και οι εκπαιδευτικοί μπορούν εύκολα να διαπιστώσουν πότε ένα παιδί εμφανίζει σημαντικές δυσκολίες σε επίπεδο κοινωνικοποίησης, καθώς είτε απομονώνεται, είτε απομακρύνεται από φίλους, είτε εγκαταλείπει δραστηριότητες, είτε αποφεύγει την επαφή με άλλα παιδιά. Σε κάθε περίπτωση, αλλά, ακόμα περισσότερο, στα παιδιά αυτά που εμφανίζουν δυσκολίες, χρειάζεται μεγαλύτερη ενθάρρυνση από την οικογένεια. Καλό είναι, μάλιστα, οι δεξιότητες αυτές να κατακτώνται από νωρίς, διαφορετικά μπορεί τα παιδιά να δυσκολευτούν τόσο στην εφηβεία όσο και στην ενήλικη ζωή τους. Πολύ βοηθητική μπορεί να φανεί επίσης η θεραπευτική διαδικασία για να κατακτήσει το παιδί τις απαραίτητες δεξιότητες που θα το βοηθήσουν, και προσωπικά και σε επίπεδο σχέσεων, να μειώσει τη συστολή του, να εμπιστευτεί τον εαυτό του, να εκτεθεί σε νέα ερεθίσματα και να αναπτύξει την έκφραση και την επικοινωνία του με τους άλλους. Μέσα από αυτή τη διαδικασία, μπορεί παράλληλα να βοηθηθεί όλη η οικογένεια, γιατί, συνήθως, τα κομμάτια που δυσκολεύουν τους ίδιους τους γονείς σε προσωπικό επίπεδο μπορεί αντίστοιχα να επηρεάζουν και τη σχέση με τα παιδιά τους. Συνεπώς, όλη η οικογένεια μαζί μπορεί να μάθει τρόπους ώστε να αναπτύξει τα κομμάτια αυτά που, είτε λόγω ατομικών δυσκολιών είτε κοινωνικών εξελίξεων, έχουν τελικά σημαντικό αντίκτυπο.
Αγγελική Καβαλλιεράτου
Ψυχολόγος – Συστημική Οικογενειακή Ψυχοθεραπεύτρια
MSc Κλινική & Κοινοτική Ψυχολόγος
Μετ. στην Παιδοψυχολογία & Ψυχολογία Εφήβων
Tel: 6983433267, 2106777512, 22370 21001 | Site: www.aggelikikavallieratou.gr
